Slow Fashion (Yavaş Moda) akımı nedir? Etik üretim prensiplerine sahip Yavaş Moda ve Sürdürülebilir moda markaları hangileridir? Sürdürülebilir moda ve Yavaş Moda akımlarıyla ilgili kitap önerilerini yazımızda bulabilirsiniz.
Slow Fashion, ana akım moda anlayışlarından biri olan Fast Fashion’a bir karşı çıkış olarak ortaya çıkmıştır. Tüm dünyaya yetecek tekstil ve hazır giyim üretimi yılda ortalama 80 milyon tonu bulmaktadır (Eser, vd. 2016). Hızla endüstrileşen dünya tüketicisine yetebilmek için üretimini çalışan ücretlerinin minimum olduğu ülkelerde yaparak daha yüksek fiyatlara tüketicilere ulaştırıyor. Tüketicileri de 3 sınıfa ayırabiliriz Faydacı Tüketici, Hedonist Tüketici ve Gönüllü Sadelik (akt. Ceylan, 2010). Ana akım tüketim anlayışı hedonist tüketiciyi beslemektedir. Bu tip tüketiciler son moda olanı giymek isterler, kıyafetin kalitesinden ziyade toplumsal olarak neye işaret ettiğine dikkat ederek tercihlerini yaparlar.
Fast Fashion akımını Ulrich Beck’in Risk Toplumu kuramı perspektiften baktığımızda aslında Slow Fashion akımının nasıl ortaya çıktığını anlayabiliriz. Kurama göre risk küreseldir: Fast fashion üretim anlayışı temelinde ucuz işçinin olduğu yerde başlar bu da o ülkenin kaynaklarının kirletilmesi ve sömürülmesi anlamına gelmektedir, hızla kirlenen yer altı ve yer üstü kaynakları karşımıza iklim değişikliği gibi küresel bir sorun olarak çıkar. Bu da şuna işaret etmektedir firmalar kendi ülkelerini kirletmeyerek sorunu görmezden gelmektedirler ama bugün yaşanan sorunlar tüm insanlığı etkilemektedir. H&M markasının hedeflerinden biri olan 2030 yılına kadar tüm ürünlerini sürdürülebilir maddelerden üretme planı aslında global firmalar tarafında da görülmeye, riskin onlar tarafından da hissedilmeye başlandığını gösterir bize. Bu noktada ise alternatif akımlar gelişmeye başladı ve Slow Fashion da bunlardan biridir. Risk Toplumu kuramında Beck’in bahsettiği “kendi üzerine düşünebilen, şüphe duyabilen toplum sorunlarını çözebilir” düşüncesini Slow Fashion’ın içinde bir yerde bulunduğunu görebiliriz. Çünkü satın alırken üzerine düşünmeyi, bu üretim sırasında bir sömürge olup olmadığını sorgulamayı bekler senden akım. Burada da karşımıza gönüllü sadelik tüketicisi karşımıza çıkmaktadır. Bu tip tüketicilerin çevreye olan sorumlulukları daha yüksek, etik meselelere karşı daha ilgili oldukları ortaya çıkmıştır (akt. Ceylan, 2010).
Slow Fashion, yerele vurgu yapar bu yönüyle de ana akımdan farklı bir duruş içindedir. Sürdürülebilir moda anlayışını da içinde barındırır. Azaltma, yeniden kullanma ve geri dönüşüm prensipleri ile sürdürülebilirliği sağlar. Aynı zamanda bu alana yeni giren yeniden satın alma (rebuy) kavramı geri dönüştürülmüş maddelerden yapılan tekstil ürünlerin tercih edilmesinin de önemini söyler (Kurtoğlu Necef, vd. 2020). Yapılan bir araştırmada sürdürülebilir moda anlayışına sahip markaların tüketicide olumlu izlenimlere sahip olduğunu ama bu firmaları fazla bilinir olmadıkları için markalar hakkında tüketicilerin bilgi eksiliğine sahip olduğunu bulgulamıştır. Aynı zamanda tüketicinin bu tip markalardan ürün satın alabilmesi için fiyatlarını uygun bulması, tasarımlarını beğenmesi ve ürünleri kaliteli bulmaları gerekmekte olduğunu gösteriyor araştırma (Köse ve Aydın, 2020).
Türkiye’de hızla yaygınlaşan slow fashion akımıyla üretim gerçekleştiren yerli markalara ulaşmak için @lokalhareket instagram sayfasını takip edebilirsiniz. Konuyla ilgili daha fazla bilgi sahibi olmak için editörlüğünü Şölen Kipöz’un yaptığı Sürdürülebilir Moda, aynı zamanda yazarlığını yaptığı Modada Yavaşlık kitabına bakabilirsiniz. Moda konusunda farklı perspektifler kazanmak için de Otto Von Buch tarafından yazılan, dilimize Dilara Kılıç tarafından çevrilen Moda Praksisi kitabına bakabilirsiniz.
Kaynakça
Köse, Ş. G., Aydın, K. (2020). Sürdürülebilir moda perakendeciliği: tüketici algıları üzerine bir araştırma. İstanbul Üniversitesi Yayınevi, 49(1), 1-31.
Kurtoğlu Necef, Ö., Tama, D., Boz, S. (2020). Moda endüstrisinde uygulanan sürdürülebilirlik stratejilerine örnekler. TJFDM, 2(4), 67-78.
Eser, B., Çelik, P., Çay, A., Akgümüş, D. (2016). Tekstil ve konfeksiyon sektöründe sürdürülebilirlik ve geri dönüşüm olanakları. Tekstil ve Mühendis, 23(101), 43-60.
Ceylan, Ö. (2010). Tüketicilerin çevresel sürdürülebilirlik ve ekolojik moda konusunda bilgi düzeyi, tutum ve davranışlarının belirlenmesine yönelik bir araştırma (Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir). Erişim Adresi: http://libra.anadolu.edu.tr/tezler/2010/178921.pdf