Türk Dili ve Edebiyâtı okuyorsanız, okumayı düşünüyorsanız ya da edebiyatımıza dair konulara ilgi duyup araştırmalar yapıyorsanız bu yazı oldukça işinize yarayacak. Türk Dili ve Edebiyâtı bölümünden donanımlı bir Türkolog olarak mezun olmak istiyorsanız, Edebiyât tarihçilerinin, araştırmacılarının eserlerini okumalı, bunların üzerinde durmalısınız. Bu bölümü okumak yalnızca romanları, hikâyeleri bilmek ve okumakla sınırlı kalmıyor. Bundan dolayı, Türk Dili ve Edebiyâtı bölümünü okuyan öğrenciler için faydalı olacağını düşündüğümüz 5 kitabı inceledik.
1.Resimli Türk Edebiyâtı Târihi/Nihad Sâmi Banarlı
Nihad Sâmi Banarlı'nın bu eseri oldukça kapsamlı bir eser. Destanlar devrinden başlayarak, Türk Edebiyâtı' nın sanat ve kültür devirlerini anlatıyor. Banarlı, edebî eserleri ve hâdiseleri, târîhî, coğrâfî, psikolojik hâdiselerin etrafında toplayan ve Türk Edebiyâtı'na çok derin bir eser kazandıran bir yazar. Edebiyât târihi açısından da oldukça önemli bir eserimiz.
Alp Er Tunga Destanı, Bozkurt Destanı ve diğer millî destanlar, destan devrindeki şâirler ve şiir örnekleri; yazılı edebiyat; İslâm medeniyeti çağında Türk edebiyâtı; Halk ve Tasavvuf edebiyâtı; Dîvan edebiyâtı ve şâirleri; Tanzimat devri edebiyâtı ve Cumhuriyet devri edebiyâtı olmak üzere geniş bir yelpazeye sahip. Kitapta bahsedilen konuların hemen hepsi resimlerle bir bütün içinde veriliyor. 2 ciltten oluşan bu kitap, 40 yılı geçen bir sürede hazırlanmış, bu yüzden böylesine büyük bir emeğin edebiyât öğrencileri tarafından çok değer görmesi gerekir.
Kitaba sahaflardan ve internetteki kitap satış sitelerinden ulaşabilirsiniz. Ayrıca PDF olarak da bulunuyor.
2.19. Asır Türk Edebiyâtı Tarihi/Ahmed Hamdi Tanpınar
Yazar bu kitabında, 19. asırda Osmanlı Devleti'nin yaşadığı sıkıntılardan dolayı yeni bir rejime (Tanzimat) doğru gidişinden doğan ikiliği ele alıyor. Tanpınar, edebî meseleleri tarih hassasiyetiyle inceleyen bir şâir. Osmanlı'da bu dönemde yaşanan değişiklikleri hem tarihî hem kültürel açıdan bu kitaptan öğrenebilirsiniz. Tanpınar'ın, kitabı bizlere sunuşu oldukça estetik. İlmî bir araştırma olsa da Tanpınar'ın o güçlü sanat yorumunu burada da görüyoruz. Edebiyatımızın büyük bir değişim geçirdiği bu asrı bilmek bir edebiyatçı için oldukça gerekli. Değerli yazarımız Ahmed Hamdi Tanpınar'dan okumak ise oldukça keyifli olacak.
3. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lugat/Ferit Devellioğlu
Sıradaki eserimiz kapsamlı ve büyük bir sözlük. Sözlükte Osmanlıca kelimelerin hem aslî harfleriyle yazılışı hem de Türkçe olarak okunuşu bulunuyor. Kitapta, kelimenin anlamının verilmesinin yanında kelimeyle kurulan tamlamalar ve anlamları da verilmiş. 1393 sayfalık bu sözlükle kelime hazineniz de gelişecek.
4. Osmanlı Türkçesine Giriş 1/Prof. Dr. Faruk K.Timurtaş
Osmanlı Türkçesi'ni öğrenirken oldukça yardımcı olabilecek bir kitap. Kitap, sizlere Arapça harfleri ve yazılışlarını sunarak başlıyor, sonrasında imlâ kurallarından bahsediyor. Tabi Osmanlı Türkçesi'nde Arapça ve Farsça kelimeler bulunduğu için, bu dillerdeki kelimelerin özelliklerinden ayrıntılı olarak bahsediliyor. Bunlar anlatıldıktan sonra Osmanlı Türkçesi'yle yazılmış metinler veriliyor. Buradan yazar ve şâirlerimizin eserlerinden alıntıları okuyarak alıştırmalar yapabiliyorsunuz. Mehmet Âkif, Gazi Mustafa Kemal Atatürk gibi isimlerin el yazılarını da görme şansınız var. Şunun farkına vararak Osmanlı Türkçesi öğrenmeye gayret etmelisiniz: Osmanlı Türkçesi bizim kültür dilimiz. Geçmişimizi bilmemiz geleceğimiz açısından oldukça önemli.
5. Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz/Haluk İpekten
Divân şâirleri, şiirlerini belirli kurallara uyarak yazdıkları için öğrencilerin bunları bilmesi gerekiyor. Çünkü eğitim sürecinizde ilerlerken sizden bu şiirlerin ayrıntılı açıklamaları isteniyor. Kitapta, nazım şekilleri ve Aruz ölçüsü hakkında bilgi verildikten sonra Türk şiirinde kullanılan aruz kalıpları da veriliyor. Bu kalıplar, bölümü okurken hep karşınıza çıkacak, bu yüzden önemli.
Sizlerin de tahmin ettiği üzere bölümle ilgili daha pek çok önemli kitap var. Burada sadece 5 kitabı açıkladık. Bunlara ek olarak:
Modern Türk Edebiyatının Ana Çizgileri: Kenan Akyüz
Kültür ve Dil: Mehmet Kaplan
Türkiye' de Çağdaş Düşünce Tarihi: Hilmi Ziyâ Ülken
Åžiir Tahlilleri 1 / Åžiir Tahlilleri 2: Mehmet Kaplan
Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü: İskender Pala
Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi(Derleme): Birol Emil
Türk Dili ve Edebiyatı okumayı düşünenlere, okuyanlara ve edebiyatla ilgili kitaplar okumayı sevenlere yardımcı olması için yazılan bu yazımızı burada bitiriyoruz. Sonraki yazıda görüşmek üzere, hoşça kalın!